İTİRAZIN İPTALİ DAVASI KISMİ DAVA ŞEKLİNDE AÇILABİLİR Mİ

Bilindiği üzere, HMK m.109'a göre, talep konusunun niteliği itibarıyla bölünebilir olduğu durumlarda, sadece bir kısmı da dava yoluyla ileri sürülebilir. Bu dava türü, hukukumuzda kısmi dava olarak adlandırılmaktadır. Kısmi dava çoğu zaman belirsiz alacak davası ile karıştırılsa da, belirsiz alacak davasından farklı olarak kısmi davada, dava konusunun belirli olup olmaması bir kriter olmaktan çıkmıştır. Yani başka bir deyişle, talep konusunun belirsiz olup olmadığına bakılmaksızın, eğer dava konusu niteliği itibariyle bölünebilir ise, kısmi dava açmakta hukuki yararın bulunduğu söylenebilecektir. 

Kısmi davanın açılabileceği durumlara örnek olarak gösterilen davalardan ilki alacak davasıdır. İster dava konusu belirli ya da belirsiz olsun, ister fazlaya ilişkin haklar saklı tutulsun ya da tutulmasın (madde metninde gerekli olmadığı ifade edilmiş olsa da, Yargıtay fazlaya ilişkin hakların saklı tutulmuş olmasını şart olarak aramaktadır), bir miktar paraya ilişkin bir alacak davasında, alacağın yalnızca bir kısmın dava konusu yapılması HMK m.109 kapsamında mümkündür. Bu durumda, dava konusu dışında kalan alacak kesimi için fazlaya ilişkin hakları saklı tutmaya gerek yoktur. Nitekim Kanun'un 109/3'üncü fıkrası açıktır: 

"Dava açılırken, talep konusunun kalan kısmından açıkça feragat edilmiş olması hâli dışında, kısmi dava açılması, talep konusunun geri kalan kısmından feragat edildiği anlamına gelmez."

Bu açılamalar çerçevesinde, kısmi dava olmanın kıstasının yalnızca "talep konusunun bölünebilir nitelikte olması" şeklinde sınırlandığı sonucuna ulaşmaktayız. Kanun metninde tek bir kıstasla açıklama yapıldığından ve herhangi bir istisna gösterilmediğinden, bu durum bizleri niteliği itibariyle bölünebilir özellikte olan diğer taleplerin de kısmi dava şeklinde açılabileceği şeklinde geniş bir yorum tarzına götürmektedir .

İşte tam bu noktada, Yargıtay, icra hukukuna ilişkin itirazın iptali davalarının bölünebilir nitelikte talep içermesi durumunda, bu taleplerin bölünerek kısmi dava şeklinde açılabileceğini kabul etmektedir. Yargıtay'ın söz konusu görüşünü somutlaştırmak anlamında, aşağıda bir adet örnek kararı okuyucularımızın bilgilerine sunuyoruz:

T.C YARGITAY

17.Hukuk Dairesi

Esas: 2016/ 1644

Karar: 2018 / 11686

Karar Tarihi: 04.12.2018

K A R A R

Davacı vekili, ... 18.09.2012 tarihinde gerçekleşen terör olayı nedeniyle ... plakalı otobüsün içinde şehit olduğunu, zorunlu ferdi koltuk kaza sigortası nedeniyle davalının sorumluluğu bulunduğunu, davalıya yapılan başvurunun reddedilmesi nedeniyle 150.000,00 TL tutarında icra takibi başlattıklarını belirterek; itirazın 10.000,00 TL'lik kısım için iptali ile takibin devamını talep etmiştir.

Davalı vekili, terör olaylarının poliçe teminatı dışında olduğunu belirterek davanın reddini talep etmiştir.

Mahkemece; davanın hukuki yarar yokluğu nedeniyle usulden reddine karar verilmiş, hüküm süresi içerisinde davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.

Dava trafik kazası nedeniyle maddi tazminat alacağı için başlatılan icra takibine yapılan itirazın iptaline ilişkindir. Alacağın yalnızca bir bölümü için açılan davaya kısmi dava denir.Bir davanın kısmi dava olarak nitelendirilebilmesi için, alacağın tümünün aynı hukuki ilişkiden doğmuş olması ve alacağın şimdilik belirli bir kesiminin dava edilmesi gerekir. Diğer bir söyleyişle, bir alacak hakkında daha fazla bir miktar için tam dava açma imkânı bulunmasına rağmen,

Alacağın bir kesimi için açılan davaya, kısmi dava denir. Kısmi dava açılabilmesi için talep konusunun bölünebilir olması gerekli olup, açılan davanın kısmi dava olduğunun dava dilekçesinde açıkça yazılması gerekmez. Dava dilekçesindeki açıklamalardan davacının alacağının daha fazla olduğu ve istem bölümünde "fazlaya ilişkin haklarını saklı tutması" ya da "alacağın şimdilik şu kadarını dava ediyorum" demesi, kural olarak yeterlidir.

HMK 109. maddesinde ise, birinci fıkrasında; talep konusunun niteliği itibarıyla bölünebilir olduğu durumlarda, sadece bir kısmının da dava yoluyla ileri sürülebileceği; ikinci fıkrasında ise; talep konusunun miktarı, taraflar arasında tartışmasız veya açıkça belirli ise kısmi dava açılamayacağı belirtilmiştir. İkinci fıkra hükmü 20.05.2015 tarihinde iptal edilmiştir.

Somut olayda davacı vekili 150.000,00 TL tutarında başlatmış olduğu icra takibine yapılan itirazın şimdilik 10.000,00 TL'lik kısmının iptalini talep etmiştir. Bu durumda davacı alacağını 150.000,00 TL olarak belirlemiş ancak bunun 10.000,00 TL'lik kısmı için takibini devam ettirmek isteyerek alacağın bir kısmını davaya konu etmiş ve yukarıdaki açıklamalarda da belirtildiği şekilde kısmi dava açmıştır. Bu nedenle davacının kısmi dava açmakta hukuki menfaati bulunduğu gözetilmeden yazılı olduğu şekilde işin esasına girmeyerek davanın reddine karar verilmesi doğru görülmemiştir. (https://www.sinerjimevzuat.com.tr/)

Bu yazımızda, itirazın iptali davası kısmi dava bağlantısını inceledik.  İtirazın iptali davası kısmi dava ilişkisi daha önceki makalelerimizde ayrı ayrı inceleme konusu yapılmış olsa da, iki kurum arasında bağlantı kurulması önemlidir.  İtirazın iptali davası kısmi dava konularında bilgi için internet sitemizdeki diğer makalelerimizi bu link üzerinden inceleyebilirsiniz.